Bilimsel araştırmalar ilerledikçe yeni bilgiler ortaya çıkıyor. Son yapılan çalışmalardan birinde insanın ergenlik çağının otuzlu yaşlara kadar devam ettiği tespit edildi. Beyin taramaları üzerine yapılan kapsamlı bir çalışma, beynin doğumdan ileri yaşlılığa kadar beş ana aşamadan geçtiğini gösteriyor. Bu aşamalar, beynin organizasyonunda büyük değişimlere işaret eden ani dönüm noktalarıyla birbirinden ayrılıyor.
Cambridge Üniversitesi'ndeki sinirbilimciler, insan beyninin erken gelişimden ileri yaşlılığa kadar kendini yeniden yapılandırırken beş "ana dönemden" geçtiğini bildiriyor. Her aşama, büyüdükçe, olgunlaştıkça ve sonunda yaşa bağlı gerileme yaşadıkça beynin düşünme, öğrenme ve davranışı destekleme biçimini farklı şekilde yansıtıyor.
Araştırma ekibi, yenidoğanlardan 90 yaşına kadar 3.802 bireyin MRI difüzyon taramalarını analiz etmiş ve önemli sonuçlar ortaya koymuşlar.
İlk dönem, doğumdan yaklaşık dokuz yaşına kadar sürüyor ve bu dönemde ergenlik dönemine geçiş önemli bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Bu ergenlik dönemi beklenenden çok daha uzun sürüyor ve ortalama 32 yaşına kadar devam ediyor. Otuzlu yaşların başlarında, beynin bağlantıları yetişkin konfigürasyonuna dönüşüyor. Bu, en uzun dönemdir ve otuz yıldan fazla sürer. 66 yaşına yakın üçüncü bir dönüm noktası "erken yaşlanma" evresinin başlangıcını işaret ederken, son "geç yaşlanma" evresi 83 yaş civarında ortaya çıkar.
Bebeklikten çocukluğa kadar beyin, "ağ konsolidasyonu" ile şekilleniyor. Bebekler, nöronların iletişim kurduğu noktalar olan çok sayıda sinaps üretiyor. Bu dönemde, tüm beyin tutarlı bir yeniden yapılanma düzeni izliyor.
Dokuz yaşına gelindiğinde beyin ilk büyük dönüm noktasına ulaşıyor. Bu yaşta bilişsel yetenekler hızla gelişiyor, ancak bazı ruh sağlığı sorunlarına yakalanma riski de artıyor.
İkinci dönem olan ergenlik, beyaz hücrelerin sürekli büyümesiyle belirginleşiyor. MR difüzyon taramaları, dokuda daha düzenli bir su hareketi göstererek, daha güçlü ve daha koordineli bağlantıları yansıtıyor. Bilişsel performans artıyor.
Diğer tüm dönüm noktalarına kıyasla, 32 yaş civarında, beyin yapısında en fazla yön değişikliği ve genel olarak en büyük yörünge değişimi ortaya çıkıyor. Ergenlik net bir başlangıç sunsa da, ergenliğin sonunu bilimsel olarak belirlemek zor görünüyor.
Yaklaşık 32 yaşında yetişkinlik dönemi başlıyor. Bu evre, yaşamın erken evrelerine kıyasla nispeten istikrarlı bir şekilde yaklaşık otuz yıl sürüyor. Ayrıca bu dönemde "ayrılma" artıyor beynin farklı bölgeleri uzmanlaşmış şekilde çalışıyor.
Bir sonraki dönüm noktası, 66 yaş civarında, çok daha incelikli karaktere sahip. Dramatik yapısal değişiklikler içermese de ağ organizasyonunda anlamlı değişimler meydana geliyor.
Son dönüm noktası 83 yaş civarında gerçekleşiyor. Beyin küresel olarak daha az bağlantılı hale geliyor.
Beynin evreleri ve gelişimi sağlıkla ilgili olarak da farklılık gösterebiliyor. Özellikle ileri yaşlarda sağlık sorunlarına bağlı olarak ağ organizasyonunda ve karar vermede, davranışları yönlendirmede aksaklıklar ortaya çıkabiliyor.
