.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün dehasına bir kez daha hayran kalmamızı sağlayan, ancak hayata geçirilememesi nedeni ile içimizde de ukte olarak kalan muazzam proje.
Mustafa Kemal 'in köy projesi...
Keşke uygulayabilseydik..
Mustafa Kemal Atatürk, yaşadığı dönemin ne denli ötesinde bir deha olduğunu pek çok kez bizlere göstermişti. Sadece askeri alanda değil, siyasetten bilime, felsefeye ve sosyolojiye kadar çoğu alanda sahip olduğu bilgi birikimi ve vizyonu ile Türkiye Cumhuriyeti adına bir lütuf olan Atatürk, Cumhuriyet'in ilk yıllarında da planladığı, hayata geçirmek istediği projeler ile günümüzde bile bizleri etkilemeyi başarmakta.
İşte bu projelerden biri de İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi. Cumhuriyetin ilk yıllarında bizzat Atatürk tarafından çizilip geliştirilen proje, Atatürk'ün vefatından sonra malesef arşivlerin yolunu tutmuş ve vizyonsuz liderlerin gölgesinde, bir güzel kopyalanarak çağımızın en büyük projeleriden birine dönüştürülmüş. Bize de öyle uzaktan bakmak kalmış. Şimdi gelin sizlere bu projeden bahsedelim.
Atatürk imzası taşıyan en önemli projelerden biri olan İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi, 1937 yılında Türkiye'nin tabandan kalkınması amacı ile hazırlanmıştı. "Köylü milletin efendisidir" sözünün de sahibi olan Ulu Önder, bu projesinde köylüye ve köylünün potansiyeline ne denli önem verdiğini de göstermektedir. Atatürk’ün üzerinde çalışarak uygulanmasını istediği bu proje, Cumhuriyetin ilk tarih profesörlerinden Afet İnan’ın “Devletçilik İlkesi” ve “Cumhuriyetin Ellinci Yılı İçin Köylerimiz” adlı kitaplarında yer almıştır.
Afet İnan, aslını Türk Tarih Kurumuna bağışladığı, Atatürk’ün "İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi"nin belgesini, Trakya Umumi Müfettişi General Kazım Dirik’ten aldığını ve Atatürk’ün bu projeyi onaylayıp geliştirerek uygulanmasını istediğini belirtmiştir.
Atatürk'ün vefatında sonra projenin üzerine oldukça düşen Afet İnan, Cumhuriyet'in 50. yılında tekrar gündeme gelen projenin hayata geçirilmesi için çeşitli devlet kurumlarına mektuplar göndermiş, hatta proje için özel çalışma atölyeleri bile kurmuş ve finansman sorununun çözülmesi için meclise yasa tasarısı sunulmasına da önayak olmuştur. Ancak proje bir türlü hayata geçirilememiştir.
Atatürk tarafından çağdaş, çevreci bir köy yaratma amacı ile yapılmış bu proje, daire şeklinde bir yerleşim planına sahipti. Merkezinde küçük daire ve etrafında gittikçe genişleyen dört daire şeklinde olan proje, dört parçalı köy planı ve dışa doğru giden altı yol barındırmaktaydı. Okul, cami, köy konağı, sağlık ocağı, otel–han, çocuk bahçesi ve fabrika dahil toplam 43 yapı bulunan planda, köyün orta yerine yapılacak ‘anıt’ın etrafında da sosyal tesisler, terzi, bakkal, berber gibi mekanlar da yer alıyordu.
Devam Edecek...
