Endemik bir bitki türü olan Çanakkale bölgesinde yetişen “Boynueğri” olarak da isimlendirilen Truva Kardeleni neslinin tükenme tehlikesine karşı koruma altına alındı.
Çanakkale’de çok sayıda endemik bitki türü yer alıyor. Bu türler arasında Çanakkale’nin en önemli değerlerinden olan Truva’nın adını taşıyan Nergisgiller familyasında yer alan Truva kardeleni veya diğer bir adıyla Boynueğri bitkisi de yer alıyor. Lokal bir endemik tür olan Truva Kardeleni, dünyada sadece Çanakkale’de parçalı olarak yayılış gösteriyor. Truva Kardeleni, insan etkisine açık, çok sınırlı yayılışa sahip hassas bir tür olduğundan bu tür, nesli tükenme riski ile karşı karşıya.
Hem tarihi hem bakir doğasıyla meşhur olan Kazdağları çeşitli nadir hayvan ve bitkilere ev sahipliği yapıyor. Kazdağlarının eteklerinde yetişen Truva kardeleninin keşfi de çok uzak tarihlere dayanmıyor. Tarihi, coğrafyası ve birçok değeriyle Türkiye’nin en önemli kentlerinden olan Çanakkale’nin Çan ilçesi yakınlarında ilk defa Prof. Dr. Neriman Özhatay ve Prof. Dr. Engin Özhatay tarafından 2000 yılında 350-400 metre yükseklikte keşfedildi.
Truva kardeleninin keşfinden sonra bitki üzerindeki çalışmalar, Literatür ve arazi çalışmaları sonucunda türü ve habitatlarını tehdit eden faktörlerin azaltılması, eğitim ve bilgilendirme çalışmaları için Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce ‘Tür Eylem Planları’ kapsamında, Truva Kardeleni (Galanthus trojanus) Tür Eylem Planı hazırlandı. Türün korunması için çalışmalar ise sürüyor.
‘’KORUMA EYLEM PLANI HAZIRLADIK’’
Geçtiğimiz günlerde Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Dünya Biyolojik Çeşitlilik Günü dolayısıyla düzenlenen Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veri tabanı Etkinliğinde koroma altına alınan endemik bitkiler hakkında bilgiler vererek dünyada sadece Çanakkale’de parçalı olarak yaşayan Truva Kardelenlerinin de koruma altına alındığını belirtti. Bugüne kadar Nuh’un Gemisi Veritabanı’na 1,9 milyonun üzerine veri girişi yapıldığının altını çizen Pakdemirli, ‘’Bu sistem, ülkemizin tüm ekosistemlerini ve habitatlarını temsil edecek bir veri kapasitesine sahiptir. O nedenle veri tabanındaki bilgiler, biyolojik çeşitliliğin ekonomiye dönüştüğü; gıda, tarım, ormancılık, tıp, eczacılık, ilaç, kozmetik, parfüm, doğal boyalar, enerji ve savunma gibi pek çok alanda önemli bir altlık teşkil edecektir. Ayrıca, biyolojik çeşitlilik konusunda yapılan araştırmalara, üniversitelere ve kamu kurumlarının yürüttüğü projelere de önemli bir veri kaynağı sağlayacaktır. Türkiye’nin biyolojik çeşitliliği açısından önemli bir yere sahip olan türler ile nesli tehlike altına düşen veya düşebilecek türlerin korunması amacıyla toplam 100 tür için Koruma Eylem Planı hazırladık. Bu eylem planları sayesinde, İzmir’de Akzambak, Şanlıurfa’da Çizgili Sırtlan ve Kelaynak, Artvin’de Hopa Engereği, Afyonkarahisar’da Eber Sarısı, Çanakkale’de Truva Kardeleni gibi birçok bitki ve hayvan türünü koruma altına aldık” şeklinde ifadede bulundu.
Truva Kardeleni, insan etkisine açık, çok sınırlı yayılışa sahip hassas bir tür olduğundan bu tür, nesli tükenme riski ile karşı karşıya. Uluslararası Doğa Koruma Birliği, tarafından nesli tükenme tehlikesi altında olan bitkiler arasında yer verilen Truva Kardelenleri Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamayla korumaya alındı.
MART AYI BOYUNCA ÇİÇEK AÇIYOR
Truva Kardeleni, Nergisgiller ailesi içerisinde yer alan gösterişli ve zarif çiçeklere sahip olan soğanlı bir bitki. Şubat ortalarında çiçeklenmeye başlayan Truva Kardeleni Mart ayı boyunca çiçekte kalıyor. Görüntüsüyle görenleri kendine hayran bırakan bitkinin çiçekte kalma süresi yaklaşık 1-1,5 ay kadar sürüyor. Çiçekte iken gösterişli bir tür olan bitki, Nisan ayında çiçekleri meyvelere dönüşüyor. Olgunlaşan kapsüllerin kurumasıyla tohumlanma başlar ve kapsül açılarak tohumlar dışarıya saçılıyor.
Bünyamin Nami Tonka
