Osmanlı İmparatorluğu döneminde Fatih Sultan Mehmet’in inşa ettirdiği Çimenlik (Kale-i Sultaniye) ve Kilitbahir kaleleri, boğaz güvenliğinin sağlanmasında yüzyıllar boyunca kilit rol üstlendi. Günümüzde ise bu yapılar, restore edilerek ziyaretçilerini tarihin izinde yolculuğa çıkarıyor.
Çanakkale’nin merkezinde, Sarıçay’ın kıyısında yer alan Çimenlik Kalesi, 1462 yılında Fatih Sultan Mehmet’in emriyle Yakup Bey tarafından yaptırıldı. Yaklaşık 110x160 metre boyutlarında, dikdörtgen planlı olan kale; dış surlar, çok sayıda burç, kuleler ve görkemli bir ana kuleden oluşuyor.
Kale içerisinde iki cami, bir cephanelik ve koğuşlar yer alıyor. Sultan Abdülaziz döneminde inşa edilen cami, XIX. yüzyılın Osmanlı izlerini taşıyor. Avluda bulunan cephanelik ise kalenin askeri yönünü öne çıkarıyor.
2015 yılında 15 milyon TL’nin üzerinde bir bütçeyle restore edilen Çimenlik Kalesi, özgün yapısına uygun malzemelerle yeniden güçlendirildi. Bugün askeri müze olarak kullanılan kale, Çanakkale Savaşları’na dair çok sayıda eseri barındırıyor. Müze bölümünde döneme ait silahlar, üniformalar, günlük yaşam eşyaları ve savaş objeleri sergileniyor. Ayrıca Mustafa Kemal Atatürk’e ait kişisel eşyalar da ziyaretçilerin en çok ilgi gösterdiği bölümlerden biri.
Boğazın Avrupa Yakası: Kilitbahir Kalesi
Çimenlik Kalesi’nin tam karşısında, Gelibolu Yarımadası’nda yer alan Kilitbahir Kalesi, mimarisiyle Osmanlı kaleleri arasında özel bir yere sahip. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1462’de yaptırılan kale, üç yapraklı yonca planıyla dikkat çekiyor. Bu plan, Fatih’in geometriye olan ilgisinin ve askeri stratejisinin bir yansıması olarak görülüyor.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde eklemelerle büyütülen kale, top atışına uygun konumu sayesinde boğaz savunmasının en önemli yapılarından biri oldu.
2011’de başlayan restorasyon çalışmaları 2015’te tamamlandı. Çanakkale Savaşları Gelibolu Alan Başkanlığı’nın düzenlemeleriyle kale, günümüzde “yaşayan müze” haline getirildi.
Ziyaretçiler, 7 katlı ana kulede Osmanlı dönemine ait günlük yaşam düzenini görebiliyor. Ayrıca Pîrî Reis bölümü, sinevizyon gösterimleri ve engelli ziyaretçiler için özel hazırlanan “Engelsiz Müze” alanları ile Kilitbahir, tarih ve teknolojiyi buluşturan bir deneyim sunuyor.
Tarihten Günümüze Boğazın İki Muhafızı
Çanakkale Boğazı’nın iki yakasına karşılıklı inşa edilen Çimenlik ve Kilitbahir Kaleleri, yüzyıllardır boğazın kontrolü ve güvenliğinin sembolü oldu. Bugün ise sadece taş surlardan ibaret değil; müze olarak kapılarını ziyaretçilere açıyor ve geçmişten günümüze bir köprü kuruyor.
Her iki kale de tarih meraklılarını, Osmanlı’nın askeri stratejisine, Çanakkale Savaşları’nın izlerine ve Fatih Sultan Mehmet’in mirasına tanıklık etmeye davet ediyor.
Mine Yel
Foto: Arşiv
