Halk arasında sanal para olarak isimlendirilen, kimilerinin ise kripto para olarak ifade ettiği elektronik para borsası,19 Mayıs’ ta kripto para tarihinin en büyük düşüşünü yaşadı.
Yatırımcıların kayıpları ise dudak uçuklatıyor. Kripto para borsasında işlem gören kripto para değerlerinin düşmesi ABD başkanının vergi açıklaması ile başlayıp Elon Musk’ın açıklamaları ve Çin Merkez Bankasının kripto para işlemlerini yasaklaması bu korkunç kayıpların yaşanmasına neden oldu. Geleceğin para birimi olarak lanse edilen kripto para değerleri %40, ila %80 değer kayıpları yaşarken, kripto para yatırımcıları Çin Merkez Bankasının kararının domino etkisi yaratması ve diğer ülkelerinde aynı kararı almasından endişe ediliyor. Son gelişmeler, bir dönem yatırımcısına çok büyük miktarlarda kazanç getiren yatırım aracı için “ Kripto Paraların Sonumu Geliyor” sorusunun sorulmasına neden oluyor.
DÜNYA ELEKTRONİK PARA İLE TANIŞTI
Son yıllarda sanal para, elektronik para yada kripto para diye ifade edilen para birimleri en çok konuşulan ve yatırımcısına ciddi anlamda kar getiren yatırım araçlarından babası Bitcoin, dünyanın ilk sanal yada elektronik parası olma özelliğini taşıyordu. İlk çıktığında 1 Bitcoin 50 Cent bile değildi. 1 Bitcoin ‘in değeri Ağustos 2010 yılında 50 Cente yükseldi. Bu tarihten sonrada Bitcoin ‘in değeri artmaya başladı. 9 Şubat 2011’de 1 Bitcoin ilk defa ABD Doları’na eşitlendi. Bitcoin’in değer artışı devam ederken yatırımcısına da ciddi kazançlar getirmeye başladı. Sanal paranın alışverilte ilk kullanıldığı dönem 22 Mayıs 2010 Bitcoin Talk forumunda Laszlo Hanyecz isimli kullanıcının 2 pizza için 10.000 Bitcoin ödemesi gerçekleşti. Bu ödeme, ilk gerçek Bitcoin alışverişi olarak kabul edildi. Hayatımızın her alanına giren Bitcon ile ilgili ilk ATM, 2 Mayıs 2013 yılında San Diego/California’da faaliyete geçti. Dünyanın il sanal parası Bitcoin’ in değeri yükselmeye devam ederken Bitcoin benzeri gibi çok sanal parada ortaya çıktı. 2010 yılında 1 Bitcoin 50 Cent değere ulaşırken 28 Kasım 2017’ de 1 Bitcoin fiyatı 10.000 ABD Dolarını geçti.
ELEN MUSK KONUŞTU, KRİPTO PARALAR ÇAKILDI
Tabi kripto dünyasında en cazip noktası bol kazan. Bol kazanç olunca da ilgi her geçen gün arttı. Tabi bu arada kripto para kullanımı ve borsası çok konuşuldu eleştirdi. Ancak çok yüksek kazancı nedeni ile kripto para kullanıcıları bu durumu “ Ben kazanıyorun benim için sorun yok “ diyerek önemsemedi. Taki Tesla' nın ve SpaceX' in kurucusu ünlü milyarder Elon Musk, kripto paralar ile ilgili yaptığı açıklamaya kadar. Kripto para birimleri ile ilgili açıklama yapan Elon Musk, Tesla’nın kripto para ile satış yapmayacağını açıklamış ardından da kripto para borsasında adeta deprem yaşanmış ve sert değer kayıpları yaşanmıştı. Bu açıklama ile aslında bir çöküşün başladığını normal kripto para kullanıcıları fark etmedi. kripto para yatırımcıları Kripto paraların değer kaybetmesine ve ardından da çıkışa geçerek değer kazanmalarına alışıktı. Elon Mask’ın bu açıklaması ile Bitcoin, 14 Nisan'da 64.854 dolar ile gördüğü tarihi zirvenin ardından değer kaybına uğramıştı. Tabi bu değer kaybına uğrayanlar başta Bitcoin yatırımcıları ve diğer kripto para yatırımcıları oldu. Büyük değer kaybına uğrayan yatırımcılar ise aslında yanı başımızda, iş arkadaşımız, komşumuz yada akrabamız. Kripto para yatırımcıları asıl büyük düşüşe neden olacak bombanın geldiğinin ise farkına varmadı.
ÇİN MERKEZ BANKASI KRİPTO PARALARIN İPİNİ ÇEKTİ
Bu kullanıcılar arasında mutlaka çok yakın çevrenizde hatta ailelerinizde de yaşayanlar mutlaka vardır. Asıl bomda Çin Merkez Bankasının açıklaması ile geldi. Elon Mask’ın açıklaması ile sert düşüşler yaşayan ve daha kendini toparlayamayan kripto para borsasına Çin Merkez Bankasının “ Finans ve ödeme hizmeti veren kuruluşların kripto para işlemi yapmasını yasakladık” açıklaması sonrasında adeta atom bombası düştü. Karar sonrası son 24 saatte kripto paranın babası niteliğindeki Bitcoin değeri çok uzun süreden buyana ilk kez 39 bin ABD dolarına düştü. Daha 14 Nisan’da neredeyse 65 bin dolar olan 1 Bircoin 18 Nisan günü 39’bin dolara kadar geriledi. Bu kayıp miktarları diğer kripto paralarda ise inanılmaz yüzdelere ulaştı. Orta gelirli olan bir çok vatandaş yeni kripto paralara yatırım yaptı. En ağır darbeyi de bu kesim yedi. Kripto para borsası kuruluğunun en zor günlerini yaşıyor. Hem Musk’un hem de Çin merkez Bankasının açıklamaların etkisi daha devam ediyor. Çakılan kripto paralarda en düşük fiyatları ile adeta beklemede. Tabi normal kripto para yatırımcıları şimdi yatırım yaptıkları kripto paraların eski değerine gelmesini bekliyor. En azında öğle temenni ediyorlar.
KRİPTO PARALAR ARTIK NE KADAR GÜVENLİ
Elon Musk ve Çin Merkez Bankasının açıklamasının ardından adeta paraşütsüz serbest düşüş yapan kripto paralarında güvenilirliği ciddi derecede sorgulanmaya başlandı. Kripto para borsasında Eğer düşüş daha da devam ederse bu yatırımcıların kayıpları da inanılmaz olacak, en küçük yatırımcının en az %30 kayıp yaşadığı bir dönem yaşanıyor. Aslında bu kayıplar şimdi anlatacaklarımı okuduklarınızda neredeyse solda sıfır kalıyor. Çünkü değeri düşen kripto paraların toparlanarak eski değerlerine dönmeleri gibi bir durum söz konusu ancak Çin Merkez Bankası gibi diğer ülkelerin Merkez Bankaları da kripto paraya yasak getirirse bu zaten kripto para serüveninin sonu olur. Böyle bir ihtimal gerçekleşirse, dünya tarihinde görülen büyük ekonomik sıkıntılar, intiharlar ve yok oluşların ortaya çıkacağı bir dönemin yaşanmasına kesin gözüyle bakılıyor. Umarız böyle bir gelişme olmaz ama böyle bir ihtimalde var.
KALDIRAÇLI İŞLEM YAPAN YATIRIMCILAR İNANILMAZ RAKAMLARDA KAYIPLAR YAŞADI
Kripto parada daha fazla ve hızlı para kazanmanın yolu, yatırımcısına çok ciddi miktarlarda kazanç getiren alan halk arasında da “Kaldıraçlı Sistem” olarak tabir edilen işlemler var. Bu sistemde yatırımcı işlem yaptığı alandaki bütün yatırımını kaybetmeyi göze alarak kaldıraçlı sistem yatırımına giriyor bu yatırımcı açısından çok büyük bir tehlike. Risk ne kadar fazla oluyorsa kaldıraçlı sistemin yatırımcısına getirdiği kazançta o kadar fazla oluyor. Elen Musk ‘un açıklaması ile başlayan ve Çin Merkez Bankası’nın açıklaması ile adeta kripto para borsasına atom bombası düşmüş oldu. Gelişmeler sonrasında tahmin edemeyeceğiniz miktarda çok ama çok büyük bir kayıplar yaşandı. Bu kayıpları yaşayan yatırımcıların çok büyük bir dölümü “Kaldıraçlı Sistem” de işlem yapan yatırımcıları oldu. Yaşananlar ile ilgili yatırımcılar adeta finans forumlarına içini döktü. finans forumunda bir mesajda kaldıraçlı sistem yatırımcısı bir vatandaş “Selamun aleykum arkadaşlar Allah rızası için bana yardım edecek kimse yok mu kafayı yemek üzereyim kredilerim geldi ödeyemiyorum çok zarar ettim lütfen çok kötü durumdayım.” Finans formlarında daha fazla bu tip yorumlara rastlamak mümkün.
KRİPTO PARA BORSASI DURDU YATIRIMCILAR FIRTINANIN DİNMESİNİ BEKLİYOR
Asıl sıkıntı Çin Merkez Bankasının aldığı kararın domino etkisi yaparak kripto kara kullanımının birçok ülkede yasaklanması. Bu durumun gerçekleşe bilir olması şu anki senaryo da yatırımcıları endişelendiren en önemli konu. Bu durum gerçekleşirse zaten bu kripto paranın sonu gelmiş olur. Elinizde hangi kripto para olursa olsun onu paraya çeviremedikten sonra yada alışverişte kullanamadıktan sonra, hiçbir şey satın alamadıktan sonra zaten bir anlamı da değeri de kalmamış olur. Tabi kripto Para borsasında yaşanan tarihi düşüş dediğimiz gibi en çok kaldıraçlı sistem işlem ile yatırım yapanları vurdu. Zaten kaldıraçlı sistemde yatırım yapanlar ek alım emirleri vererek yatırımlarını korumayı amaçlayan stratejiler kullanıyordu. Ama 19 Mart sabahı bu güvenlik stratejilerin hiçbiri çok büyük kayıpların yaşanmasını engellemedi. Kaldıraçlı sistemle işlem yapan yatırımcılar 19 Mayıs saat 05.00 sıralarında kripto paraların Çin Merkez Bankası’nın açılması nedeni ile ile çok büyük düşüşe gitmesine adeta şok oldu.
BİRÇOK YATIRIMCI YATIRIMLARI KORUMAK İÇİN HAMLE YAPINCA KAYIPLAR İNANILMAZ BOYUTLARA YÜKSELDİ
Kaldıraçlı sistemde düşüşü gören yatırımcılar Long işlemine girdiler. Buradaki düşünde kripto para değerinin düştükten sonra tekrar yükselmesi üzerine kuruluydu. Ancak tüm kripto para değerleri düşmeye devam etti yatırımcılar kayıp yaşamamak için emniyet alımları için emirler vermeye ve bu emirleri de tabili yine kripto para yatırarak sapladı. Ancak düşüş o kadar sert oldu ki sabaha kadar bilgisayarları karşısında sürekli ek emirler vererek yatırımlarını kurtarmaya çalıştı. Ancak sistemde doları olan yatırımcılar bu birikimleri de kripto paraya çevirerek ek emirler verdi, verdi, ,verdi. Ancak düşüş inanılmazdı. Düşüşün ilk başladığı saatlerde büyük oran olarak kabul edilen ve yatırımın %100, %75, %50 kaldıraçlı sistemde işlem yapanlar zaten anında yatırımlarını buharlaştırdı. Bu yüksek oranlarda çok büyük bir düşüşe yakalanırsanız ek emir koysanız da bu yatırımları zaten kurtarmadı. Bu yüksek oranlar ile girilen aslında çok kazanmayı amaçlayan ve miktar olarak da yüksek miktarlı kaldıraç sistemi işlemleriydi düşüşün ilk saatlerin de çok büyük hatta inanılmaz kayıplar bu yüksek işlemler ile geldi. Orta halli yatırımcılarda zaten az olan yatırımlarını korumak iste de tüm paralarını öğle saatlerinde kripto para borsalarında tüm kripto para birimlerinin dip yapması nedeni ile kaybettiler. Kayıplar çok büyük. İsin aslıda kimse kayıplarını söylemiyor. Daha doğrusu o kadar büyük kayıplar var ki yatırımcılar çevrelerine bu paraları kaybettiklerini itiraf edemiyorlar. Türk yatırımcıları daha fazla kayıp yaşamasını önleyen önemli bir gelişmede yaşandı 19 Mayıs’ın resmi tatil olması, bu nedenle bankadan parasını çekerek yatırımını kurtarmak için kripto para satın almak isteyen bir çok yatırımcı bu işleme yapamama durumu ile karşı karşıya kaldı. kimilerine göre bu daha fazla kaybı8n önüne geçerken, kimilerine göre de kayıpların kurtarılabileceği bir avantaj bankaların tatil olması nedeni ile yapılamamasından kaybedildi.
BİRAZ PARA KAZAYAYIM DİYENLERİN BİRİKİMLERİ YOK OLDU
Akrabasın’dan arkadaşından yakınından kripto para’nın önemli düzeyde para getirdiğini öğrenen tecğübesiz yatırımcılar ilk önce küçük paralar ile kripto para aldılar. Aldıkları kripto paraların 1 haftada bile çok iyi getiri sağladığını gören yeni kripto para yatırımcıları bu sefer kazancı artırmak için daha fazla kripto para alarak yatırımlarına devam ettiler. Tabi kripto para birimleri ‘nin sürekli yükselmesi ara sıra düşse de genel olarak yükselmesi ile yatırım yaptıkları para ile 1 ayda önemli kazançlar elde ettiler. Bu durum tecrübesiz yatırımcıları daha da umutlandırdı. Hatta “ bu kzancımız devam ederse çalışmamada gerek kalmayacak “ hesaplamaların yapıldığı dönemler oldu. Kripto para alarak sadece onun değer kazanmasını bekleyen yeniş yatırımcılar çok riskli olan ve yatırımlarının, yatırım miktarlarının tamamını kaybedebilecekleri “Kaldıraçlı sistemi” keşfetmeleri uzun sürmedi. Bu sistemde işlem yapmaya başlayan yatırımcılar aslında kaybedip kazanarak dengede duruyorlardı. Bu sistem ile önemli paralarda kazandılar. Tabi Elon Musk ve Çin Merkez Bankasının açıklamalarına kadar. Kripto para borsalarının neredeyse çökmesine neden olan gelişmelerde en büyük kaybı, kaldıraçlı sistemde çok kazanayım derken birikimlerinin tamamını yaklaşık 10 saatte kaybeden yatırımcılar yaşadı. İyi gelir getiriyor diye arabasını , evini emeklilik tazminatını kripto paraya yatıran ve bu yatırımları da yaklaşık 10 saatte kaybeden yatırımcılar şaşkın ve çaresiz. Kayıplar açıklanmasa da çok büyük. Bazı evlerde 19 Mart akşamı yaşanan kayıplardan dolayı tartışma ve kavgaların çıktığı ifade ediliyor. Büyük kayıplar yaşayan yatırımcılar ise kayıpların hala inanamıyor. Ve bunu paylaşmaktan da çekiniyor. Tüm kripto para yatırımcıları daha fazla kayıp yaşamamak için işlem yapmayı durdururken yatırımcılar birbirlerine “kripto para borsası işlem gören sanal paralar tekrar yükselir mi ? “sorusunu soruyor. Güven sorunu çıkan kripto paralar ile ilgili ileriki günlerde nasıl bir gelişme olacağı büyük bir merak ile bekleniyor.
Mehmet Kuzey
