Tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs pandemisinden dolayı Milli Eğitim Bakanlığı kararıyla okullar yüz yüze eğitime bu dönem de başlamadı, üniversitelerin birçoğu açılmadı. Bu sebeple öğrenciler otobüsleri kullanmıyor. İçişleri Bakanlığının yayınladığı genelgeyle pandemiden dolayı ayakta yolcu alınmayacağı kararı alındı. Tüm bu kararların üzerine otobüslere ücretsiz binen sayısının çok olmasıyla da halk otobüsleri zor durumda kaldı.
Özel halk otobüslerinin içinden geçtiği bu zor süreçte ekonomik anlamda daha fazla açılma yaşamamak adına aldıkları kararla, geçtiğimiz günlerde Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği (TÖHOB); şehit aileleri, gaziler ve güvenlik güçleri hariç, Ocak 2021'den itibaren gelir desteğini talep etmeyerek ve cezai müeyyideleri kabul ederek, ücretsiz taşımaya Türkiye genelinde son verdiklerini açıkladı.
TÖHOB Yönetim Kurulu "Belediyelerin zarar ettikleri ve özel sektöre devrettikleri toplu taşıma mutlaka kanuni bir altyapıya kavuşturulmalı ve ücretsiz taşıma konusunda önerilerimiz dikkate alınmalıdır. Şehit ailelerimiz, gazilerimiz ve güvenlik güçlerimiz hariç, Ocak 2021'den itibaren gelir desteğini talep etmeyerek ve cezai müeyyideleri kabul ederek ücretsiz taşımaya Türkiye genelinde mecburen son verilecektir. Çünkü işleticilerimizin ticari hayatlarına devam edebilmeleri için başka seçenek kalmamıştır" dedi.
Çanakkale’de ilk orta ve yükseköğretim kurumlarının tümünün uzaktan eğitime geçmesi halk otobüslerini zor duruma soktu. Bu süreçte maaşlarına zam yapılan şoförlerin zamları düşürüldü. Otobüs duraklarında yeni düzenlemeler yapıldı. Birçok şoför bu süreçte kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak durumunda kaldı.
Halk Otobüsleri Birliği Başkanı Hasan Ateş, ’’Ücretsiz taşımacılık çok fazla. Herkes birbirinden görerek ücretsiz nasıl otobüse binebilirim diye uğraşıyor, zaten pandemi sürecinde işlerimiz yüzde 60 durmuş vaziyette. Üniversiteyi bekliyorduk, üniversite de açılmayacak kararı alındı. Tabii ki bu işler çok maliyetli işler’’ dedi.
‘’HALK OTOBÜSLERİ ÇOK ÇOK ZOR DURUMDA’’
‘’Bizim Çanakkale’de günlük rakam olarak 8 bin tane bedava biniş var. Nüfus kağıdını gösterenler var, yüzde 40 özürlü kartı olanlar var, bunlarla birlikte elektronik kartta geçmeyen aşağı yukarı 12 bin civarında biniş var. 12 bin biniş var bu bütün Türkiye’de böyle. Tabii ki halk otobüsleri çok çok zor durumda. Ben de Türkiye Halk Otobüsleri Birliği yönetimindeyim. Orada yaptığımız toplantıda birlikte aldığımız karar; eğer devletimiz bu konuda herhangi, bir düzenleme yapmazsa 2021’in birinci gününden itibaren taşımama kararı aldık bütün cezaları da kabul ediyoruz ‘’şeklinde konuştu.
YÜZDE 40 AYAKTA YOLCU
Çanakkale’de ayakta yolcu alındığını belirten Ateş, ‘’ Çanakkale’de karar alındı, ayakta yolcunun yüzde 40’ını alıyoruz. Ayak izleri de koyduk, nerede duracağın nerede dikeleceğini hesapladık. Büyük otobüslerde 12 metrelik araç için aşağı yukarı 27 koltuk varsa 25 kişi oturuyor, 30 daha ayakta toplam 55 kişi alınıyor otobüslere’’ açıklamasında bulundu.
‘’İŞTEN ÇIKARMA SÖZ KONUSU DEĞİL’’
‘’Pandemi sürecinde 170 tane çalışan şoförümüz vardı. Fakat bu sayı özellikle nisan ve mayıs ayında 24 şoföre kadar düştü. Geri kalan şoför arkadaşlarımızı mecburen kısa ödenek adı altında olan maaştan faydalandırdık. Bu devletin vermiş olduğu bin 170 liradan faydalanan oldu asgari ücret olanlar bin 600 lira para alıyor İŞKUR’dan. Aşağı yukarı 3 bin lira maaş alanlar 2 bin lira civarında maaş alıyor. Şu anda çalışan 70 şoför var. 100 tane şoför bundan faydalanıyor. İşten çıkarma söz konusu değil, üniversite açılacak diye planlanıyordu zaten bu çalışanlar lazım, işten çıkarma söz konusu değil’’ dedi.
YOLCU SAYISINDA YÜZDE 60 DÜŞÜŞ
Otobüs seferlerinde azalma yok, belediye ulaştırma müdürlüğüyle birlikte nerede daha çok yolcu var elektronik kart ile tespit ederek, bazı durakları uzatarak bazı durakları kısaltarak tekrar bir hat rotasyonu yaptık. Bu konuda her şey iyi gidiyor, herhangi bir sorun yok. Sadece pandemiden dolayı araç kullanımında yüzde 60 civarında bir düşüş var’’ şeklinde açıkladı.
‘’HÜKÜMET KALDIRAMIYOR, ESNAF NASIL KALDIRABİLİR, KALDIRAMAZ’’
‘’Ücretsiz ve indirimli taşımacılık suistimal ediliyor maalesef, hem Çanakkale Belediyesi hem Kepez Belediyesi bize elinden gelen yardımı yaptı fakat hükümet 3 aylık bir destekleme vermişti bu da Temmuz 17’de bitti. Yani destekleme dediğim; ‘küçük belediyeler de halk otobüslerine destekleme yapabilir’ diye kanun çıktı. Fakat 17 Temmuz’dan sonra Çevre Şehircilik Bakanlığı bunu uzatmadı. Daha önce Çanakkale Belediyesi bu 3 aylık destekleme de bize kilometre başına bin lira destek vermişti ama şu an da bu desteği alamıyoruz çünkü Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı bu desteği uzatmadı. Bunun için Çevre Şehircilik Bakanlığı’na yazı yazdık. TÖHOB olarak da yazdık fakat maalesef herhangi bir netice alınmadı.
Ücretsiz yolcuların kesinlikle ya devlet tarafından karşılanmalı ya da her biniş başına binenler ödeme yapmalı. Bu şekilde devam edilebilmesi mümkün değil. Bakıyorsunuz GESTAŞ’ta böyle bir şey yok. Bakıyorsunuz, devlet demiryollarında yok. Hükümetin dahi kaldıramadığı bir şeyi bu esnaf nasıl kaldırabilir, kaldıramaz. Çanakkale’de her 5 kişiden 1’i ücretsiz’’dedi.
‘POLİS SORAMIYOR, ŞOFÜRÜMÜZ NASIL SORSUN’
65 yaş üstü yaş üstü vatandaşların belli saatlerde otobüsleri kullanmaması adına bir karar yayınlaşmıştı. Bu karar doğrultusunda vatandaşlar, yaşlıların bu saatler içerisinde otobüse ücretli kartlarla bindiklerini iddia etti. Konu hakkında açıklama yapan Ateş ,’’ şoförlerimizin ‘nüfus kağıdını çıkar, göreyim’ deme şansı yok, ancak yaşlı olduğunu ücretsiz kartı basmaya kalktığında 65 yaş üstü olduğunu biliyor şoför, o zaman diyor ki; ‘65 yaşın binmesi yasak lütfen inin!’. Parayı çekse dahi bindirmiyor ama bir arkadaki uyanıp da ücretli kart çekiyorsa şoför kimlik görmesini isteyemiyor. Soramaz, çünkü tartışır. Bunun önüne geçmemiz imkansız, zaman geliyor polis bile soramıyor, bizim şoförlerimiz nasıl sorsun’’ dedi.
MASKE TEDBİRİNE UYULUYOR
Vatandaşların bilinçli bir şekilde maske takarak otobüse bindiklerini belirten Ateş, ‘’İlk etapta maskesiz binenler vardı, şoför uyardığında tartışmalar yaşandı. Neyse ki şu an alıştı vatandaşlar maskeyle biniyorlar. Özellikle toplu yerlerde herkes maske takmak zorunda. Birkaç olaydan sonra şu anda Çanakkale’de böyle bir olay yaşanmadı. Herkes maskesini takıp öyle geliyor’’ şeklinde konuştu.
Arzu Baladur
