Dönemin başbakanı Adnan Menderes ile birlikte şehit edilen demokrasi şehidimiz Fatin Rüştü Zorlu’ya yapılan vefasızlık kendin gündemine oturdu. Adının şimdiye kadar hiçbir yere verilmeyen ve unutulan Zorlu’nun isminin Çanakkale Havalimanı'na verilmesi konuşuluyor.
Hayatı başarılılarla geçmiş ama hain darbe sonucu hayatına son verilenlerden biridir Fatin Rüştü Zorlu. Galatasaray Lisesi’ni, Paris Politik Bilimler Enstitüsü'nü ve Cenevre Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1933 yılında Atatürk'ün de hazır bulunduğu nikâhla dönemin Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın kızı Emel Hanım'la evlendi ve 1936 yılında kızı Sevin doğdu. 1936 Montrö konferansına katıldı. Paris ve Kuybişef maslahatgüzarlığı, merkez şifre müdürlüğü yaptı. 1932’den başlayarak Dışişleri Bakanlığı’na bağlı çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1951’de Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri oldu. 1952’de Büyükelçiliğe yükselerek Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’nda (NATO) Türkiye daimi temsilciliğine getirildi. 1959 yılında Adnan Menderes'le beraber, Bilderberg toplantısına katıldı.
Siyasal yaşama atıldığı 1954’te, ardından 1957’de Demokrat Parti’den Çanakkale Milletvekili seçildi. Adnan Menderes Hükûmetlerinde Başbakan Yardımcılığı, (Mayıs 1954-Kasım 1955), Devlet Bakanlığı (Temmuz–Kasım 1957) ve Dışişleri Bakanlığında (Kasım 1957–Mayıs 1960) bulundu. 1957 yılında Kıbrıs Türkleri'ni EOKA terörüne karşı korumak için Türk Mukavemet Teşkilatı'nın kurulmasını sağladı. Dışişlerinde güttüğü politika NATO’ya bağlılığa dayanmakla birlikte, Türkiye'nin ekonomik büyümesi için Amerika’dan azami miktarda mali kaynak sağlamaya yönelikti. 1974'te Bülent Ecevit'in başbakanlığı döneminde TSK tarafından gerçekleştirilen Kıbrıs Harekâtı'nın hukuki dayanağı, Fatin Rüştü Zorlu'nun 11 Şubat 1959'da İsviçre'de Yunanistan ve Birleşik Krallık ile birlikte imzaladığı Zürih Antlaşması'ndaki Garantörlük hükmüdür.
İDAM EDİLDİ
1960 yılında 27 Mayıs Darbesi'nden sonra diğer hükûmet üyeleri ve DP yöneticileriyle birlikte tutuklanarak, yeni oluşturulan "Yüksek Adalet Divanı" tarafından Yassıada’da yargılandı. Bu mahkeme 14 sanıkla birlikte Fatin Rüştü Zorlu'yu da idam cezasına çarptırdı. Cezası, Adnan Menderes ve Hasan Polatkan’ınki ile birlikte, askeri müdahaleyi gerçekleştiren MBK tarafından onaylandı. 16 Eylül 1961’de idam edilerek hayatına son verildi.
İSMİ YAŞATILMADI
Çanakkale tarihinde en önemli isimlerden biri olan ve haince idam edilen bu önemli isme kent de sahip çıkmadı. İstanbul’da bir liseye ismi verilmesine rağmen Çanakkale’de şimdiye kadar isminin yaşatılmaması vefasızlık olarak görülüyor. Şimdiye kadar birçok alanda isminin yaşatılması için girişimde bulunanlar olmasına rağmen bir sonuç verilmedi. Çanakkale genelinde ismi hiçbir yere verilmedi. Hain darbe girişiminin 60’ıncı yılında bu konu bir kez daha gündeme geldi.
HAVAALANINA İSMİ VERİLSİN
İsminin yaşatılması için girişimlerde bulunanların başında Çanakkale Çevre ve Doğa Dernekleri Federasyonu Başkanı Bünyamin Nami Tonka geliyor. Daha önce Çanakkale Belediyesi’ne dilekçe vererek Zorlu’nun ismini yaşatmasını isteyen Tonka, bu sefer daha anlamlı bir öneri sundu. Tonka, Zorlu’nun isminin Çanakkale Havalimanı’na verilmesini istedi. Aynı zamanda sivillere açılmış havalimanı olan Çanakkale Havalimanı isminin Fatin Rüştü Zorlu Havalimanı olarak değiştirilmesini önerdi. Tonka önerisini şöyle sıraladı; “27 Mayıs 1960 ihtilali sonucunda, Yassıada yargılamalarında, idam kararı verilerek 16 Eylül 1961 yılında kararı uygulanan bir demokrasi şehitidir.
Bizim daha önceki tespitlerimizde, Çanakkale 'de hiçbir yerde adı olmadığını ve yaşatılmadığını ifade etmiştik. Tabii ki, biz Çanakkale' de yaşıyoruz ve Çanakkale Merkez 'de bir yere adının verilmesini istemiştik. Dilekçemizi de Çanakkale Belediyesi' ne vermiş cevap bekliyoruz... Aradan dört yıl geçti, hala cevap yok.
Yine, Üniversitemizin Vakıf toplantılarında aynı konuyu dile getirmiş ve 28 Şubat 1997 zulmünün faillerinden birisinin Biga'daki Ağaköy Yerleşkesinde adının olduğunu ve bunun Fatin Rüştü Zorlu olarak değiştirilmesini istemiştim. Oradan da ses gelmedi.
Bu arada, İktidar Partisi il yöneticilerinin olduğu toplantılarda da dile getirdiğim bu konuyu, bazı daire amirlerine iletildiğini ve bilhassa Milli Eğitim'de bir okula adının verilebileceği söylenmişti de, bu da söylentiden ileri gidemedi.
1960 ihtilalinin alt yapısını hazırlayan CHP'dir... CHP'li bir belediyenin, asılmasına sebep oldukları bir kişinin Çanakkale 'de, cadde , sokak, park ve meydanlardan birisine adını vermesi çok şık olurdu... Bir bakıma özür gibi olurdu... Ancak, CHP'li belediye başkanları da, bu kadar demokrat değillerdi ki, Fatin Rüştü Zorlu adını herhangi bir yere veremediler...
Ama, Şemsi Paşa'yı Manastır Postanesi'nden çıkarken vuran bir katilin adını da seve seve Çanakkale 'de bir sokağa verebiliyorlardı.
Biz, Fatin Rüştü Zorlu'nun unutulduğunu söylediğimizde, İstanbul Kartal'da Fatin Rüştü Zorlu Anadolu Lisesi olduğunu bir dostum, bana bildirdi...
Ben de çok sevindim... Araştırdığımızda, gerçekten böyle bir Anadolu Lisesi olduğunu gördük... Bu Lise de 2005 yılında yapılmış... Emeği geçenlere çok teşekkür ederim.
Gelelim Çanakkale 'ye. Çanakkale Hava Alanına Fatin Rüştü Zorlu adı verilebilirdi. Hala verilebilir. Bu düşünülmeli. Yine, İktidar Partisinin Çanakkale' deki tüm belediye başkanları da bunu iş edinerek kendi Belediye hudutları içinde Fatin Rüştü Zorlu'nun adını yaşatmayı sağlayabilirler, derim ... İnşallah yaparlar.
Biz de Çanakkale Kent Şurası Derneği olarak taleplerimizi, son çözüm mercii olarak gördüğümüz, Cumhurbaşkanlığı makamına ileterek, Fatin Rüştü Zorlu 'nun adını yaşatmayı, inşallah başarmış oluruz. Derdimiz, Türkiye' ye emeği geçen kişilerin unutulmamasını sağlamaktır.
İnşallah diğer illerdeki arkadaşlarımız da, kendi illerinde böyle bir girişimde bulunarak, Fatin Rüştü Zorlu'ya sahip çıkmış olurlar.. Siyaset kurumuna destek vermiş olurlar.”
Cemhan Şen
