Yapılan arkeolojik çalışmalar, Yenicede Cilalı Taş Devri’nde yaşam olduğunu ortaya koydu. İlçe, tarih boyunca Bitinler, Aşşuvalılar, Truvalılar, Hititler, Luviler, Lidyalılar, Persler, Bergama Krallığı, Roma ve Bizans gibi pek çok medeniyetin hâkimiyeti altında kaldı.
1080’de Türkiye Selçuklu Devleti kurucusu Süleyman Şah döneminde bölge fethedildi. Ardından Çaka Bey ve Bizans hâkimiyetleri görüldü. 1110’da yeniden Selçuklu egemenliğine giren Yenice, II. Kılıç Arslan döneminde Türkmen ve Yörük yerleşimlerinin artmasıyla tarım merkezi haline geldi. 14. yüzyılın başında Karesi Beyliği, sonrasında ise Osmanlı topraklarına katıldı.
İlçenin ilk yerleşimi, 19. yüzyılda Asar Dağı eteklerine kurulan 5-6 hanelik bir köy oldu. Farklı isimlerle anılsa da zamanla “Yenice” adını aldı. 1936’ya kadar Balıkesir’in Gönen ilçesine bağlı olan köy, aynı yıl çıkarılan kanunla ilçe statüsü kazanarak Çanakkale’ye bağlandı. 1953 depremi sonrası devlet desteğiyle bugünkü yerine taşındı.
COĞRAFİ YAPI
Kazdağları’nın kuzey yamaçlarında bulunan Yenice, 1.417 km² yüzölçümüyle Çanakkale’nin en büyük ilçesi. İlçenin rakımı 255 metre. Aladağ (963 m), Asar Dağı (929 m) ve Güre Dağı en önemli yükseltiler arasında. Yenice ve Agonya ovaları, ilçenin verimli tarım alanlarını oluşturuyor.
İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ
Marmara ikliminin etkili olduğu Yenice, Çanakkale’nin en zengin bitki örtüsüne sahip ilçesi. %70’i ormanlarla kaplı olan bölgede kızılçam, karaçam, kestane, kayın, gürgen, ıhlamur, fındık gibi çok sayıda tür yetişiyor. Ayrıca sadece Kazdağları’nda görülen endemik Kazdağı Göknarı da Yenice ormanlarının zenginliğini artırıyor.
TURİZM VE KÜLTÜREL ZENGİNLİKLER
Doğa yürüyüşü, yamaç paraşütü, dağ bisikleti ve fotoğrafçılık için uygun alanlara sahip Yenice, alternatif turizm açısından cazibe merkezi konumunda. Asar mevkii 2007’de Turizm Merkezi ilan edildi. İlçede karaca, doğal alabalık gibi türler de bölgenin biyolojik çeşitliliğini gösteriyor.
Tarihi geçmişi de güçlü olan Yenice’de Hadrianus Kalesi, Baba Kale, Küçük Hisarlık ve Çal Kale gibi antik kalıntılar bulunuyor. Ayrıca Seyvan Köyü’ndeki Issız Cuma Camii ahşap mimarisiyle dikkat çekiyor.
KAPYA BİBERİ COĞRAFİ İŞARET ALDI
Yenice’nin en bilinen ürünü kapya biber, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 2021’de coğrafi işaretle tescillendi. Çanakkale, yıllık 265 bin 974 tonluk üretimiyle Türkiye’de ilk sırada yer alıyor. Bu üretimin yüzde 57’si Yenice’de gerçekleştiriliyor. İlçe, Türkiye’nin kapya biber ihtiyacının önemli bölümünü karşılıyor.
ULAŞIM
Yenice, Çanakkale şehir merkezine 89 km, Balıkesir’e 103 km uzaklıkta. İlçeye karayolu ile ulaşım sağlanırken, demiryolu ve havayolu bağlantısı bulunmuyor.
Mine Yel
Foto: arşiv