Kurban Bayramı yaklaşırken vatandaşların en çok merak ettiği sorulardan biri olan “Bu yıl kurbanlık fiyatları ne kadar olacak?” sorusuna, Çanakkale Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği tarafından yapılan açıklama ile yanıt verildi. Her yıl Kurban Bayramı öncesinde küçükbaş kurbanlıklar için canlı kilo üzerinden tavsiye fiyatı belirleyen birlik, 2025 yılına ilişkin fiyatları duyurdu.
Birlik Sorumlu Müdürü Ziraat Yüksek Mühendisi Dr. Bekir Sıtkı Ayağ, bu yıl da alıcılar ve üreticiler arasında denge kurulması adına fiyat tavsiyelerini paylaştı. Dr. Ayağ, “Bizim verdiğimiz canlı kilo fiyatlandırılması tavsiye fiyatıdır” diyerek, söz konusu fiyatların bağlayıcı değil, yönlendirici olduğunun altını çizdi. Ayağ, “Verdiğimiz fiyat, bağlayıcı değil, tavsiye niteliğindedir. Nihai fiyat alıcı ile satıcının anlaşmasına göre şekillenir. Ancak piyasada dengenin korunması ve üreticilerin emeğinin karşılığını alabilmesi için bu tür tavsiyeler önemlidir” dedi.
Kurbanlıkta Anadolu ve Avrupa fiyatları farklı
Dr. Bekir Sıtkı Ayağ, fiyat belirlemede Anadolu ve Avrupa yakası olarak iki farklı bölgeyi dikkate aldıklarını belirtti. Ayağ, “Anadolu Yakası ve Avrupa Yakası diye biz ikiye ayırıyoruz aslında Çanakkale'yi. Çünkü biliyorsunuz Anadolu Yakası'ndan Avrupa Yakası'na hayvan geçişleri kontrollü bir şekilde ancak sağlanabiliyor. Ve yasak. Dolayısıyla fiyatlandırmaları yaparken de iki ayrı yaka için ayrı fiyat tavsiyesinde bulunuyoruz” ifadelerini kullandı.
Kurbanlık satışlarının geleneksel olarak pazarlık usulüyle yapıldığını hatırlatan Ayağ, üretici için kurbanlık yetiştirmenin her zaman kârlı bir iş olmadığını da vurguladı. “Üretici bir yıl boyunca küçükbaş hayvanları da kurbanlıklarını yetiştiriyor. Aslında üretici için kurban pazarına hayvan yetiştirmek son birkaç yıldır çok karlı bir durum değil” diyen Ayağ, bölgesel üretim döngüsünü şu sözlerle anlattı: “Çünkü bizim bölgemizde kuzular eylül ile aralık ayı arasında doğumları gerçekleşiyor. Bahar sezonuna da kuzular yetişmiş oluyor. Yani Türkiye genelinde piyasaya sezonda ilk kuzu Balıkesir ve Çanakkale bölgesinden gitmeye başlıyor. Dolayısıyla bu dönemde yetişmiş olan kuzunun da fiyatı piyasaya göre yüksek oluyor.”
Ayağ, bu yıl kuzuların canlı baskül kilogram fiyatlarının 300 TL’ye kadar yükseldiğini, Avrupa yakasında ise fiyatın 320-330 TL’ye kadar çıktığını ifade etti. Kurbanlık hayvan yetiştirmenin zorluklarına da dikkat çeken Ayağ, üreticilerin büyük riskler aldığını şu sözlerle aktardı: “Hayvan yetiştiren üreticilerin arasında özellikle kurbanlık yetiştiren üreticiler var. Birçok hayvan yetiştiricimiz kendi ihtiyaçları doğrultusunda, eşinin, dostunun, akrabalarının kurbanlık ihtiyaçları doğrultusunda on beş, yirmi tane kuzuyu her sene kurbanlık olarak bırakır. İhtiyaç haricinde olan kurbanlıkları da satarak elden çıkartır. Ancak bu işi sektörel olarak yapan yetiştiriciler de var ki bunları kurban pazarlarında gittiğinizde görürsünüz.”
Ayağ, kurban pazarı için özel olarak hayvan yetiştiren üreticilerin yıl boyunca ciddi maliyetlere katlandığını, bu sürecin büyük belirsizlikler ve riskler içerdiğini belirtti: “Dolayısıyla üreticinin açısından kurbanlık hayvanı bir yıl boyunca bakmak büyük riskler barındırıyor. Bu riskler nelerdir? Birincisi biliyorsunuz Türkiye'de maliyetlerimiz özellikle hayvancılık sektöründe çok yüksek bir seviyede. Yani biz bugün ocak ayında yapmış olduğumuz maliyet hesaplarıyla bugün yapmış olduğumuz maliyet hesapları arasında çok büyük farklar ortaya çıkıyor.”
Özellikle yem fiyatlarındaki dalgalanma, enerji maliyetleri ve olası hayvan kayıplarının, üreticinin kar marjını doğrudan etkilediğini ifade eden Ayağ, şu örneği verdi: “Diyelim üretici elli tane kurbanlık bıraktı. Üretici elli kurbanlık için tüm girdi maliyetlerini göze alarak bu kararı verdi. Bu kararı verirken yem maliyetlerindeki artışları da girdi maliyetlerindeki diğer artışları da göze almış oluyorsunuz. Artı bir diğer risk ise hayvan kaybetme. Bunlar içerisinden iki, üç tane hayvanı öldüğünde üreticinin elli kurbanlıktaki kar marjınızı ciddi anlamda düşüyor.”
Çanakkale Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği tarafından 2025 yılı için önerilen canlı baskül fiyatları şöyle açıklandı:
Anadolu Yakası: Koyun: 350 TL, Keçi: 300 TL.
Avrupa Yakası: Koyun: 370 TL, Keçi: 320 TL.
Dr. Bekir Sıtkı Ayağ, bu fiyatların piyasa koşulları ve girdi maliyetleri göz önüne alınarak hesaplandığını söyledi. “Maliyet hesaplarını da yapmadıkları için bizler onlar adına her yıl özellikle Kurban Bayramı döneminde kurbanlık hayvanlar için maliyet analiz hesapları yapıyoruz” diyen Ayağ, sözlerine şu şekilde devam etti: “Bunları üreticimizle paylaşıyoruz. Bu seneki yapmış olduğumuz hesaplarda bizim tavsiye fiyatlarımız keçide canlı baskül, satış fiyatı 300 TL. Koyunda da 350 TL olarak biz öneride bulunduk üreticilere. Eğer üreticiler bu işten kazanmak istiyorlarsa bu fiyatlardan kurbanlık satışı yapmaları gerekiyor. Tabii yine hatırlatıyorum. Kurbanlık satışı pazarlık usulü yapılan bir satıştır. Üretici, ‘Ben daha düşük maliyetlerde ürettim hayvanı’ deyip daha düşük fiyatlara kurbanlığının satışını yapabilir. Bazı yetiştiricilerimiz de bu para beni kurtarmıyor diyebilir. Bu üreticinin artık kendi karar vereceği bir şey.”
“Üretici kazansın, alıcı memnun kalsın”
Açıklamasının sonunda temennilerini dile getiren Ayağ, “İnşallah temennimiz üreticilerimiz kurbanlık olarak yetiştirdikleri hayvanlarını ellerinden çıkartırlar. Çünkü bir yıldan beri masraf ettiler. Dolayısıyla onlar da bu hayvanları satacaklar ki yemciye borçlarını ödeyecekler, bankalara kredilerini ödeyecekler. Yani bizim de temennimiz hem alıcı açısından hem satıcı açısından hem güzel bir Kurban Bayramı geçer diye bekliyoruz” dedi.
Atakan Alkış