Maden ocaklarının ÇED toplantılarını siyasete malzeme eden birçok kesimin aksine Asmalı Köylüleri, maden çalışmalarından sonra büyük zarar görecek olan şakayıkların derdine düştü. Çan İlçesi, Asmalı Köylüleri; Truva savaşlarında tıbbi amaçlı tedavilerde kullanılan, mitolojide, savaşlarda yaralanan bir "Yunan Tanrısı"nın hiçbir bitkinin iyileştiremediği süngü yarasının, Kazdağları'ndan toplanan bir bitkiyle iyileştiğine dair inanışın bulunduğu, şakayık için mücadele ediyorlar.
Asmalı’da Köyü’ndeki Kalker Ocağı Kırma, Eleme Tesisi Kapasite Artışı ve İlave Döküm Sahaları Projesi hayata geçtiğinde toz içerisinde kalacak olan köyde, kendilerinden önce, köyün sembolü haline gelen şakayıkları düşünen köylüler, Milli Parklar Personeline Ve Maden İşletmesi Personeli ile mevcut şakayıkları taşımak için yeni yer arayışına girdi.
Çan İlçesi, Asmalı Köylüleri; Truva savaşlarında tıbbi amaçlı tedavilerde kullanılan, mitolojide, savaşlarda yaralanan bir "Yunan Tanrısı"nın hiçbir bitkinin iyileştiremediği süngü yarasının, Kazdağları'ndan toplanan bir bitkiyle iyileştiğine dair inanışın bulunduğu, şakayık için, büyük mücadele veriyor.
Çan’ın Asmalı Köyü’de 18 Mart Çan Termik Santrali Kalker Ocakları, Kalker Ocağı Kırma, Eleme Tesisi Kapasite Artışı ve İlave Döküm Sahaları Projesi hakkında halkın katılımı toplantısı, 5 Ağustos Perşembe Asmalı köy kahvesinde yapıldı.
Maden ocaklarının ÇED toplantılarını siyasete malzeme eden birçok kesimin aksine Asmalı Köylüleri, maden çalışmalarından sonra büyük zarar görecek olan şakayıkların derdine düşerek, “Şakayık, mayıs ayında Çalıüstü mevkiinde açan Asmalı ile özdeşleşmiş bir çiçek. Yaban gülü veya Ayı gülü gibi isimlerle anılan bu endemik bitkinin literatürdeki adı “Paeonia Turcica. İsminde Türk geçen bize ait bu çiçek; Antalya, Burdur, Denizli, Tokat ve Afyon gibi değişik illerde nadiren yetişiyor. Şakayık, Afyon Valiliği tarafından koruma altına alındı. Koparan kişilere yüklü para cezası kesildiği hakkında haberler basına yansıdı. Proje hayata geçtikten sonra köyde hayvancılık ve tarımın yapılması pek mümkün görünmüyor. Köyün su kaynağı ile ilgili geçmiş yıllarda yaşanan sıkıntıları da dikkate aldığımızda Asmalı’nın geleceği hakkında ciddi endişeler var. Yöre insanını tedirgin eden bu manzara karşısında kısık seslerle dile getirilen endişeler yetersiz bilgi ya da bilgi kirliliği yüzünden fısıltıya dönüşüyor. Çevre derneklerinin gündeme taşıdığı konu çarpıtılarak siyasallaştırılıyor. Velhasıl, Şakayık can çekişiyor. Tabiat Varlıklarını Koruma Kurullarının konuya el atmasını bekliyor, yetkilileri yardıma çağırıyorum” açıklamasında bulundu.
ASMALI'NIN ŞAKAYIKLARI AÇTI
Şu günlerde Kaz Dağları’nın endemik bitkisi olan Şakayık bitkisinin taşınması telaşı yaşanıyor.
Milli Parklar'dan gelen uzman ekibe refakat eden Asmalı Köyü sakinleri maden sahası içinde kalan Şakayıkların korunup kollanması için seferber oldu. Köyün sembolü haline gelen Şakayık'ın tespitini yapan ekiple beraber tespitlerde bulunan köylüler Milli Parklar personeline ve maden işletmesi personeline uzlaşmacı ve yapıcı tavırlarından dolayı teşekkür ettiler.
Köylüler yaptıkları ortak açıklamada: "Memleketimiz Yeraltı ve yerüstü kaynaklarıyla zengindir. Birini birine tercih etmek zorunda değiliz. Birini kazanırken diğerini de kaybetmeden makul formüller bulmak daha huzurlu bir toplum tesis edecektir. Bu anlamda konunun paydaşlarına gösterdikleri hassasiyet için teşekkür ediyoruz" dediler.
ŞAKAYIK BİTKİSİNİN EN BÜYÜK GEN MERKEZİ TÜRKİYE
Dünyada doğal ortamda 20 türü bulunan "şakayık" bitkisi, en büyük gen merkezi olarak kabul edilen Türkiye'de koruma altına alındı.
Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, araştırma sonucunda, ıslah ve üretimine başladığı "şakayık"ı koruma altına aldı. Türkiye'yi karış karış gezerek yaptıkları araştırmada topladığı şakayıklardan koleksiyon oluşturulurken, ıslah çalışması sonucu elde edilen, Paeonia İdea (Kaya) adı verilen yeni türün tescili için de Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğüne başvuruldu. Şakayık, Truva savaşlarında tıbbi amaçla kullanıldığı bilinen, otsu ve odunsu formu bulunan, "çok yıllık" bir bitki.
14'ncü yüzyılda Uzakdoğu'da yine tıbbi bitki ve süs bitkisi olarak kullanılmaya başlayan şakayığın, Anadolu'da ilk olarak Sultan 4. Mehmet döneminde süs bitkisi olarak kullanıldığını, o dönemde 4. Mehmet tarafından çeşitli Anadolu şehirlerinde toplattırılan şakayıkların, Hasbahçe'ye diktirildiğini, bu bahçeden İtalya'ya, oradan da Hollanda'ya götürüldüğü belirtiliyor.
Fransa'nın tek türü için koruma kanunu çıkarttığını, 40'dan çok ülkede Paeonia dernekleri kurulmuşken, şakayığın 9 türünün bulunduğu Türkiye'de, çiçekle ilgili bugüne kadar maalesef hiçbir çalışma yapılmadığını söyledi. Kaya, Çin'in yarı mamul tarım ürünleri ihracat gelirinde, tıbbi şakayığın 6. sırada yer aldığını, Hollanda'nın kesme çiçek şakayık ihracatından yılda ortalama 3-4 milyon avro kazandığı biliniyor.
Dilek Akşen