Eskide hanlar atlar ve develerle yapılan ticaret yolları üzerinde kuruluyordu. Çanakkale boğazını geçmek isteyen tüccarlar için de kordon kısmında bulunan ve Çanakkale’nin en dar kısmı olan Kilitbahir karşısında da bir han yapıldı. Şuanda Çanakkale’de günümüze ulaşan tek han. Yalı Hanı olarak bilinen bu tarihi eser, Fetvane Sokak ve Yalı caddesi arasında bulunuyor. Bulunduğu sokak tıpkı han gibi tarihi binalarla dolu. Yalı Hanı iki kapıdan oluşmakta. Ana kapısı, Fetvane Sokak üzerinde ikinci kapısı ise Yalı Caddesine çıkıyor. İki kapıda sıklıkla kullanılıyor ve hem halk hem turistlerin uğrak noktası olması durumuyla da “Yol geçen hanı” da deniyor.
Konum olarak istenilen her yere yakın. İbadet yapmak isteyenler için hanın hemen yanında Yalı Cami, kitap kurdu olanlar için biraz ileride kitap evleri, eğlencesine düşkün olanlar için ise biraz ileride Barlar Sokağı bulunuyor. Temiz hava isteyenler için kordon boyu birkaç adım ileride kalmakta.
GÜNÜMÜZE KADAR GELMİŞ
Han 1887 yılında 800 metrekare büyüklüğünde dörtgen olacak şekilde inşa edilmiş. Gelirseniz kapıdan da göreceğiniz gibi geniş avluya ve iki kata sahip. Enteresan olan şu ki dış kısmı adeta taş evleri anımsatırken iç kısma girdiğinizde ahşap duvarlarla karşılaşıyorsunuz. İki katta da bulunan odaların hepsi iç avluya bakıyor. Yapı ilk inşa edildiği zaman üst kat konaklama yeri alt kat ise hayvanlar için ahır olacak şekilde kullanılmış. İlk zamanlarda üst kat kimsenin zarar görmemesi için ahşap korkuluklarla çevrilmiş. Ne kadar konaklama ve ahır için inşa edilmiş olsa da ilk yapıldığı andan günümüze kadar birçok kez hem restore edilmiş hem de farklı faaliyetler için kullanılmış. Han zaman içinde restore edilerek günümüzdeki halini almış. Şimdi ise hem turistlerin hem de Çanakkale halkının uğrak noktası. Yazın dış cephesini saran mor salkımlar han ve çevresine adeta renk saçıyor ve güzelleştiriyor. Özellikle yazın gelen turistler, Yalı Han önünde fotoğraf çekmeye ve çektirmeye bayılıyor.
Günümüzde kahvehane, sanat atölyesi, sergiler, festival alanı ve sivil toplum kuruluşlarının ortak noktası olarak kullanılıyor. Yazın renk katan salkımlarıyla bilinen Yalı Han’ın içindeki dükkanda henüz olgunlaşmamış üzümden yapılan koruk suyu, daha önce hiç denememiş kişilerin favorisi. Çanakkale’ye uğrayan neredeyse herkes eski adıyla yol geçen hanını tarihi yapısından dolayı çok beğeniliyor.
Bünyamin Nami Tonka
