Çanakkale tarihinin en büyük projelerinden biri olan 1915 Çanakkale Köprüsü’nde çalışmalar tam gaz devam ederken, koronavirüs nedeniyle Lapseki ile köprü arasındaki bağlantı da koparıldı. Köprüye giriş çıkışlar yasaklandı.
Çanakkale Boğazı'nda, Gelibolu'nun Sütlüce ve Lapseki'nin Şekerkaya mevkileri arasında yapımına devam edilen 1915 Çanakkale Köprüsü'nün temeli, 18 Mart 2017'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atıldı. Hemen ardından Sütlüce'de kurulan şantiyede, kuru havuzda neredeyse her biri birer futbol sahası büyüklüğündeki 2 kule kesonu inşa edildi. Denizin dibine çakılan demir kazıkların üzerine geçen yıl mayıs ayında batırılan kule kesonları üzerine ilk bloklar ağustos ayında konuldu ve kırmızı beyaz renkleriyle Türk bayrağını simgeleyen köprü ayakları yükselmeye başladı. Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüse rağmen köprü inşaatı hız kesmeden devam ediyor.
AYAKLAR 250 METRE YÜKSEKLİĞE ULAŞTI
Aradan geçen yaklaşık 8 ayda Lapseki ve Gelibolu yakasında deniz içerisindeki kule kesonları üzerine önceki gün 26’ncı blokların montajı da yapıldı. Böylece köprü ayaklarının yüksekliği 250 metreye ulaştı. Toplam yüksekliği 318 metre olarak planlanan kulelerin tamamlanmasına 68 metre kaldı. 318 metrelik kulelerin haziran ayında tamamlanması, yaz sonunda ise köprüde kablo örme çalışmalarına başlanması planlanıyor. Lapseki yakasında ankraj bloku ve 680 metre uzunluğundaki yaklaşım viyadüğü de tamamlandı ve artık üzerine tabliyelerin montajı bekleniyor. Köprü inşaatında kullanılacak olan kabloların ağırlığı 33 bin 268 ton, uzunluğu ise 162 bin kilometre olacak. Kablo örme çalışmasıyla birlikte köprünün silüeti de ortaya çıkmış olacak. Öte yandan 14'üncü blokların arasına ilk bağ kirişinin konulmasının ardından 24'üncü blokların arasına da ikinci bağ kirişi montajı da yapıldı.
KORONAVİRÜSE RAĞMEN İZOLASYON İLE ÇALIŞMA
Lapseki Kaymakamı Tahir Şahin başkanlığında, Karayolları Genel Müdürlüğü Kamu Özel Sektör Ortaklığı Bursa Bölge Müdürü ve 1915 Çanakkale Otoyol ve Köprüsü İnşaat Yatırım ve İşletme A.Ş. yönetimi ile gerçekleştirilen görüşmeler sonucu koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında, Lapseki şantiyesi yaşam alanlarında izolasyonun sağlanması amacıyla gerekli önlemler alınarak, 1915 Çanakkale Köprüsü'nde çalışmalar hız kesmeden devam ediyor. Köprü inşaatında 2500 kişi, otoyol projesinde ise 3 bin 600 kişi çalışıyor.
318 METRELİK YÜKSEKLİĞİYLE ÇANAKKALE DENİZ ZAFERİ'Nİ SİMGELİYOR
Toplam 32 bloktan oluşacak köprü ayakları, tamamlandığında 318 metrelik uzunluğuyla 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi'ni simgeleyecek. Kulelerin en ucunda ise Çanakkale Savaşları kahramanı Seyit Onbaşı'nın, sırtlayarak namluya sürdüğü top mermisi tasviri yer alacak. Cumhuriyet'in kuruluşunun 100'üncü yılını simgeleyen 2023 metrelik orta açıklığı köprüye, 'dünyanın en uzun kuleler arası açıklığa sahip asma köprüsü' unvanını kazandıracak.
YAKLAŞIM VİYADÜKLERİNİN AYAKLARI YÜKSELDİ
Gelibolu'nun Sütlüce ve Lapseki'nin Şekerkaya mevkileri arasında inşa edilen 1915 Çanakkale Köprüsü'nün her iki yakasındaki ankraj bloku imalatı da tamamlandı. Malkara'dan Lapseki'ye kadar uzanan otoyol çalışmaları sürdürülürken, Lapseki yakasında 680, Gelibolu yakasında 365 metrelik yaklaşım viyadüklerinin ayakları da büyük oranda tamamlandı. Yaklaşım viyadükleriyle birlikte yani kabloların ankrajlanacağı noktalar arasındaki mesafe ise 4 bin 100 metre. Projedeki tabliye genişliği 45 metre. Ayakların yüksekliği 318 metre. Tabliyede kullanılan çeliğin ağırlığı 49 bin ton. Köprünün inşaatında 114 bin ton inşaat çeliği kullanılacak. Ankraj betonları da dahil yaklaşım viyadükleri için de kullanılacak beton miktarı ise 230 bin ton olacak.
İNCELİKLİ TASARIM
1915 Çanakkale Köprüsü, tasarımındaki inceliklerle de dünyada bir ilk olmaya aday. Cumhuriyetin 100’üncü kuruluş yıl dönümünü temsil eden 2023 metrelik orta açıklığıyla, tamamlandığında dünyanın en büyük orta açıklığına sahip asma köprüsü unvanına sahip olacak 1915 Çanakkale Köprüsü’nün kule bağlantıları ve bağlantı unsurları Türk bayrağının renkleri olan kırmızı beyaza boyanacak. Her iki yakada 318 metre yüksekliğindeki kulelerin üst kısmı da Seyit Onbaşı'nın Çanakkale Savaşları'nda namluya sürdüğü top mermisini temsil edecek şekilde olacak. Köprünün 770'er metre yan açıklıklar ile birlikte toplam 3 bin 563 metre uzunluğunda olması planlanırken, 365 ve 680 metrelik yaklaşım viyadükleri ile toplam geçiş uzunluğu ise 4 bin 608 metre olacak. 2x3 trafik şeritli olacak köprünün, yaklaşık 45,06 metre genişlikte olması öngörülüyor. Köprü tabliyesinin her iki tarafında bakım onarım amacıyla kullanılacak yürüme yolları olacak. Her iki kule temeli yaklaşık 40 metre derinlikte, deniz tabanında konumlandırılacak ve çelik kule yüksekliği yaklaşık 318 metre olacak.
18 MART 2022'DE HİZMETE AÇILACAK
Proje kapsamında 1 asma köprü, 2 yaklaşım viyadüğü, 4 betonarme viyadük, 6 alt geçit köprüsü, 38 üst geçit köprüsü, 5 köprü, 43 alt geçit, 115 çeşitli ebatlarda menfez, 12 kavşak (devlet yolu üzerindeki kavşaklar dahil), 4 otoyol hizmet tesisi, 2 bakım işletme merkezi, 6 ücret toplama istasyonu inşa edilecek. 1915 Çanakkale Köprüsü, 18 Mart 2022'de tamamlanarak hizmete açılacak. Çanakkale Boğazı, köprü sayesinde 6 dakikada geçilebilecek.
Çanakkale Boğazı’nda yer alan en önemli 4 yerleşim yerinden biridir. Eski adı, Lampsakos’dur. Efsaneye göre kentin adı Bebrik Kralı Mandron'un kızı Lapseke'den gelmektedir. Lampsakos Antik Kenti'nin MÖ 670'de Kolophonlular (Foçalılar) tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Kent, coğrafyacı Strabon’a göre Miletos koloni kentidir. Millattan Önce 499 yılında Perslere baş kaldıran Tonya halkının içerisinde yer almıştır. M.Ö. 471 yılında Perslerin yönetimine girmiştir. Pers Savaşlarındaki yenilgilerinden sonra Persler, kenti Yunan Komutan Themistokles'e ganimet olarak vermişlerdir. Daha sonra Atina önderliğindeki Attika-Delos Deniz Birliği’ne katılan kent, MÖ 412'de birlikten çıkmak istemişse de, tamamıyla Atina'nın kontrolüne geçen birlikten ayrılmasına izin verilmemiştir.
Peloponnesos Savaşı'nın sonlarına doğru MÖ 405'de Spartalıların eline geçen yerleşme, daha sonra Persler tarafından işgal edilmiştir. MÖ 362'de özgürlüğünü kazanan kenti, MÖ 335’de Atinalı Komutan Khares işgal etmiştir. MÖ 334'de ise Büyük İskender'in (Aleksandros) egemenliğine girmiştir. Daha sonra Romalılar bölgede hakimiyetlerini kurmuşlardır. Lampsakos, Orta Çağ'da önemli bir liman olmuştur. 1356 yılında Gazi Süleyman Paşa tarafından fethedilinceye kadar, Doğu Romalıların (Bizanslıların) elinde kalmıştır. Bölgede Lampsakos Antik Kenti’nin yanı sıra Umurbey'in kuzeydoğusunda ve Pekmez Pınar'da yer alan Perkote antik yerleşmesi de yer almaktadır.
İKİ ATLI TÜRBESİ
Buranın ilginç bir hikayesi var. Buna göre: Osmanlı Padişahı Orhan Gazi zamanında: Gazi Süleyman Paşa komutasındaki kuvvetler, Lapseki yakınlarına gelirler. O dönemde, Lapseki Bizanslıların elindedir. Orhan Gazi’nin fermanını, Lapseki’ye götürmek üzere, üç süvari askeri görevlendirilir. Bu süvarilerin atları: al yani kırmızı renktedir. Süvariler: 1356 yılında, Lapseki’ye girerken: şu anda kabirlerinin bulunduğu yerde, Bizans askerleri tarafından şehit edilirler. Bu şehitlerden iki tanesinin cesedi, hemen oraya gömülür, fakat diğer üçüncü şehidin cesedi bulunamaz. Bu olay nedeniyle: buraya, “İki Atlı Türbesi” ismi verilmiştir. Lapseki ilçe merkezinin güneydoğusunda, Çanakkale boğazına hakim bir noktada, küçük bir tepe üzerinde bulunmaktadır. İlçe merkezine uzaklık, toplam 1 km. dir. Yolu bozuk olan türbe bölümünde; üzeri açık iki kabir bulunmaktadır.
LAPSEKİ DALYAN MAHALLESİ
Burası: ilçe merkezine 1 kilometre uzaklıkta, Lapseki-Çardak arasındaki bir yerdir. 1983-1984 yılları arasında yerleşime açılmıştır. Halk plajı, kafeler, restoranlar ve pansiyonlar var. Sessiz ve sakin bir tatil düşünenler için çok uygun. Zaten: Marmara denizinde, denize girilebilecek en temiz yer.
LAPSEKİ SÜLEYMAN PAŞA CAMİ
Orhan Gazi döneminden kalan bu cami; geniş iç yapıya sahiptir. İki katlı yapı da son cemaat yeri de mevcuttur. Türkler Rumeli’ye geçerken Milattan Sonra 1345-1357 yılları arasında, kiliseden camiye Gazi Süleyman Paşa tarafından çevrildiği söylenmektedir.
UMURBEY HÜDAVENDİGAR CAMİ
XIV. Yy’da 1. Murat döneminde yapılmış olan bir camidir. Bazı tarihi kaynaklarda bu caminin Orhan Gazi zamanında kiliseden camiye çevrildiğini belirtir. Günümüzde cami tamamen yıkılarak, tekrar aynı isimle yapılmıştır.
YAKUP BEY KÜLLİYESİ
15. yüzyıldan kalmadır. Lapseki'nin kuzeydoğusundaki Çardak köyünde bulunan külliye; cami, medrese, mektep ve han yapılarından oluşur. Caminin duvarları iki dizi tuğla ve moloz taştandır. Kubbe, sağır ve yüksek 8 köşeli bir kasnağa oturur. Minare kapısı revağın içindedir. Medrese, caminin kuzeyindedir. 9 odadan oluştuğu bilinen yapı tümüyle yıkılmış durumdadır. Külliyeyi oluşturan yapılardan han, 61,90 x 18,45 m boyutlarındadır. Duvarları düzgün moloz taştandır.
ABDULLAH BİN HACI YAKUP TÜRBESİ
Rivayete göre Gazi Yakup Bey ve ailesinin mezarlığıdır. Çardak’ta, Belediye Binasının etrafında yer almaktadır. Korunması amacıyla, etrafı duvarlara çevrilmiştir.
SEYYİDİ SEFAİN SULTAN TÜRBESİ
Lapseki’de bulunan, Gazi Süleyman Paşa Cami'nin yüz metre kuzey doğusundadır. İki kabir vardır, türbenin üzeri açıktır. Kabirlerde bulunan mezar taşlarındaki yazıtlardan Osmanlı tersane amirlerinden Cezayirli Ali Kaptan Paşa ve ailesine ait olduğu anlaşılmaktadır.
LAPSEKİ ŞEHİTLİĞİ
1915 yılında Çanakkale Savaşı esnasında ölen ve yaralanan askerlerimizin bir kısmı gemiler aracılığıyla Lapseki’ye sevk edilmiştir. Bunun ardından 1955 yılında Lapseki Belediye Mezarlığının yanında bulunan Şehitliğe nakil edilmiştir.
ÇARDAK ARIBURNU ŞEHİTLİĞİ
Çanakkale Savaşı esnasında, Çardak Köyü hastane olarak kullanılmıştır. Yaralı askerlerimiz gemiler aracılığıyla buraya sevk edilmiştir. Ölen şehitlerimiz buraya defnedilmiştir. Çanakkale-Bursa yolu üzerinde bulunan Şehitlik, 1940 yılında abide yaptırılarak duvarlar ile çevrilmiştir.
Nazif Cemhan Şen
